Wspomnienia Kresowe/cz.2 opracował Michał Maziakowski

Wciąż jednak odczuwałem ogromny niedosyt, ponieważ nie byłem jeszcze w miejscu mego urodzenia. Urodziłem się w styczniu 1942 roku w Buszczu, powiat Brzeżany w województwie tarnopolskim. Jak podają stare źródła historyczne, Buszcze jest jedną z najstarszych osad w tej okolicy. Jan Długosz podaje, że osada, a później miasto Boszcz, zostało założone w okresie pomiędzy 1339 a 1341, przez szlachcica Jana Boszcza, jeszcze za panowania króla Kazimierza Wielkiego. Wspomniany Jan Boszcz wraz z królem, byli współwłaścicielami Buszcza i przyległych włości. Buszcze z czasem uzyskało prawa miejskie na prawie magdeburskim.

Buszcze położone jest na Wyżynie Podolskiej, na wysokości 315 m.n.p.m., na północnych krańcach powiatu brzeżańskiego. Rozciąga się ono nad prawą odnogą rzeki Złotej Lipy, która wypływa u stóp gór zwanych Gołogóry, obok miasta o tej samej nazwie w powiecie Złoczów.

Jan Boszcz przy pomocy O.O. Dominikanów założył pierwszą parafię rzymsko-katolicką w Buszczu i zbudował pierwszy drewniany kościół na wysokim wzgórzu. Samo Buszcze położone jest na wzgórzach, a znaczna jego część jest otoczona ze wszystkich stron jeszcze wyższymi wzniesieniami.

Jednym z pierwszych Polaków, który zaczął pisać o Buszczu, był ksiądz Stanisław Brzeżański, proboszcz parafii Buszcze w latach od 1677 do 1738, a od 1703 roku również dziekan w Dunajowie. Ksiądz Stanisław, całe swoje życie związany z Buszczem, napisał dzieło pt. O Kościele buszczeckim. Była to praca dotycząca nie tylko spraw kościoła, ale również o samym Buszczu i jego mieszkańcach, jak też wydarzeń natury ogólnej, wchodzących w skład dziejów Rzeczpospolitej.

Drugą pracę o mym mieście pt. Kościół i twierdza w Buszczu napisał ksiądz Sebastian Śmigielski. Kolejna pt. Z przeszłości Buszcza wyszła spod ręki Józefa Widajewicza (1889–1954), urodzonego w Buszczu historyka, profesora wykładowcy historii Polski na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Od niepamiętnych czasów w Buszczu zamieszkiwały dwie grupy narodowościowe Polacy i Rusini, z czasem doszła jeszcze trzecia nacja, Żydzi. Z międzywojennych danych statystycznych wynika, że w Buszczu w tym czasie zamieszkiwało: 118 rodzin polskich, 125 rodzin ukraińskich i 10 rodzin żydowskich. Za panowania Monarchi Austro-Węgierskiej wszystkie grupy narodowościowe tworzyły jedną całość, stanowiącą zwartą społeczność buszczecką. Dopiero Wielka Wojna 1914–1918 przyniosła dramatyczną zmianę, gdy wskutek działań zaborców, sytuacja polityczna w Galicji diametralnie zaczęła się zmieniać. Najbardziej znanym przykładem tej wojny polsko–ukraińskiej były walki o Lwów w listopadzie 1918 roku, rozpoczęte przez zbuntowaną lwowską młodzież i studentów, którzy  przeszli do historii jako Orlęta Lwowskie. Lata międzywojenne to okres budowania Państwa Polskiego, odbudowy powojennych zniszczeń i prób budowania pokojowego współistnienia społeczności Polaków i Ukraińców, z których część aktywnie włączyła się w życie społeczne II Rzeczpospolitej, stając się posłami wybieranymi do Sejmu. Poza legalnymi organizacjami istniały również struktury nielegalne z OUN na czele. W czasie II-giej Wojny Światowej powstała UPA, Ukraińska Powstańcza Armia, która przeszła do historii jako zbrodnicza organizacja, dokonująca masowych mordów na ludności polskiej od początków lipca 1943 roku na Wołyniu, a od stycznia 1944 roku na Podolu.   ( CDN.. )